Miało padać, a nie pada – kilka słów o modelach pogodowych

Pogoda ma istotny wpływ na rolnictwo. Deszcz, susza, temperatury i ekstremalne warunki pogodowe decydują o uzyskiwanych plonach. Dlatego uważne śledzenie prognoz pogody należy do podstawowych zadań każdego rolnika.

W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się numeryczne prognozy pogody. Tworzone są one przez matematyczne modele komputerowe, które analizują dane meteorologiczne, takie jak temperatura, ciśnienie, wilgotność, wiatr itp., i przewidują ich ewolucję w czasie na podstawie równań fizycznych. Powstałe w ten sposób prognozy pogody mają wiele zalet: powstają automatycznie, można je wygenerować dla dowolnego punktu i, co najważniejsze, ich przewidywania mają bardzo wysoką sprawdzalność. Z tego powodu z powodzeniem wykorzystywane są zarówno przez indywidualnych rolników jak i zaawansowane systemy, takie jak serwis Irriget.com. Na potrzeby wsparcia decyzji nawodnieniowych Irriget używa danych oferowanych przez renomowaną międzynarodową organizację o nazwie Europejskie Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody (ECMWF).

Niemniej jednak, żadna prognoza pogody nie jest w pełni dokładna, a błędy, zwłaszcza dotyczące opadów, mogą się zdarzać. Istnieje kilka czynników, które mogą wpływać na błędy prognoz pogody. Jednym z nich jest złożoność samej atmosfery. Jest ona dynamicznym i chaotycznym systemem, w którym drobne zmiany mogą mieć znaczący wpływ na przebieg pogody. Nawet niewielkie odchylenia w początkowych danych wejściowych dla modeli mogą prowadzić do błędów w prognozach. Należy również pamiętać, że modele numeryczne są uproszczonymi reprezentacjami rzeczywistości. Przyjęte założenia i przybliżenia matematyczne mogą prowadzić do błędów. Ponadto, ograniczenia obliczeniowe mogą wpływać na precyzję modeli prognozowych.

W przypadku opadów atmosferycznych, modele prognostyczne muszą uwzględniać wiele czynników, takich jak temperatura, wilgotność, ruchy mas powietrza i topografia terenu. Te czynniki mogą wpływać na tworzenie się chmur i opadów. Dodatkowo, niektóre zjawiska atmosferyczne są trudne do przewidzenia ze względu na ich skomplikowaną naturę i lokalny zasięg. Na przykład, tworzenie się burz jest procesem dynamicznym, który zależy od wielu czynników. Małe zmiany w jednym z nich mogą prowadzić do zmiany trajektorii burzy i tym samym wpływać na precyzję prognoz.

W Polsce, zwłaszcza w lecie, to właśnie nawalne opady związane z burzami są najtrudniejsze do prognozowania. Wynika to przede wszystkim z faktu że mają one lokalny charakter (często mniejszy niż rozdzielczość modelu) ale potrafią w krótkim czasie dostarczyć duże ilości wody. Powodują tym samym znaczne zróżnicowanie przestrzenne bilansu wodnego i mogą tym samym wprowadzać w błąd systemy i serwisy oparte na modelowaniu warunków pogodowych.

Aby minimalizować błędy prognoz pogody, naukowcy stale pracują nad doskonaleniem modeli. Prowadzą badania nad ulepszeniem jakości danych wejściowych, rozwijają bardziej zaawansowane modele numeryczne i korzystają z większej liczby pomiarów atmosferycznych (w tym wykonywanych metodami satelitarnymi).

Sami rolnicy również nie są bezradni jeśli chodzi o modyfikowanie danych pogodowych dotyczących obszaru ich gospodarowania. Najbardziej precyzyjnym, ale też relatywnie kosztownym rozwiązaniem jest zakup dedykowanej stacji meteorologicznej. Na przykład, serwis Irriget umożliwia zintegrowanie się z pomiarami wykonywanymi przez własną stację meteorologiczną dostarczoną przez firmę Metos. Osoby nieposiadające własnego urządzenia mogą zintegrować się z jedną z kilkuset stacji rozmieszczonych w całej Polsce i obsługiwanych przez publiczny serwis eDwin. Dane z obu rodzajów stacji będą automatycznie pobierane i uwzględniane przez algorytmy Irriget. Jednak skutecznym rozwiązaniem może być również samodzielny pomiar opadów przy pomocy bardzo prostego deszczomierza (np. pojemnika z odpowiednią podziałką). Raz na dobę wystarczy odczytać ilość wody dostarczonej wraz z opadem i wprowadzić tą wartość w serwisie.

Dzięki tym narzędziom rolnicy mogą gromadzić lokalne informacje pogodowe, które są przydatne przy podejmowaniu decyzji dotyczących upraw i nawadniania.

Dlatego też, w obliczu błędów prognoz pogodowych, rolnicy często muszą polegać na swoim doświadczeniu, lokalnych obserwacjach i serwisów takich jak Irriget, aby dokonać najlepszych możliwych decyzji dotyczących nawadniania. Monitorowanie warunków na polu, analiza trendów pogodowych i konsultacje z ekspertami mogą pomóc w zminimalizowaniu ryzyka wynikającego z błędów prognoz. Pomimo zdarzających się błędów i niedoskonałości, numeryczne prognozy pogody są przydatne i stanowią cenny zasób informacji dla rolników.