Część rolników stosuje obfite nawadnianie aby mieć pewność pełnego pokrycia zapotrzebowania upraw na wodę, szczególnie podczas gorącej i suchej pogody. Jednak również w tym przypadku obowiązuje zasada „co za dużo, to nie zdrowo”, ponieważ nadmierne nawadnianie może spowodować poważne szkody. Oto niektóre zagrożenia związane z dostarczaniem zbyt dużych dawek wody na pole:
1. Pogorszenie dostępności tlenu dla korzeni
Do prawidłowego rozwoju roślin niezbędna jest możliwość prowadzenia przez nie wymiany gazowej (oddychania) za pomocą korzeni wykorzystujących powietrze znajdujące się w glebie. Kiedy jest ona zbyt nasączona wodą dochodzi do niedotlenienia korzeni skutkującego zmniejszeniem tempa rozwoju roślin lub całkowitego zahamowania ich wzrostu.
2. Gnicie korzeni
Korzenie roślin wytwarzają tzw. włośniki, wyrostki skórki zwiększające powierzchnię chłonną. Włośniki wnikając w glebę, zapewniają bezpośredni kontakt korzenia z wodą. W ten sposób rozpoczyna się transport wody i składników odżywczych do różnych części roślin. Zbyt mokra gleba sprzyja procesom gnilnym, które powodują obumieranie włośników. W konsekwencji, mimo dostępności wody, bardzo upośledzany jest jej pobór przez roślinę.
3. Łatwiejszy rozwój chorób
Wilgotna gleba tworzy sprzyjające warunki do rozwoju patogennych grzybów i bakterii, które infekują i osłabiają rośliny. Konieczne jest wówczas podjęcie dodatkowej, kosztownej ochrony roślin, gdyż brak odpowiednich działań może prowadzić do pogorszenia jakości plonu i obniżenia jego wielkości o kilkanaście a nawet kilkadziesiąt procent.
4. Wymywanie składników odżywczych
Nadmiar wody wypłukuje składniki odżywcze z strefy korzeniowej gleby (w tym dostarczonych przez rolnika nawozów). Proces ten powoduje straty, pozbawia rośliny niezbędnych składników odżywczych i prowadzi do eutrofizacji zbiorników wodnych.
5. Zastoiska wodne
Nadmierne nawadnianie pola może powodować zastoiska wody utrudniające prace sprzętu rolniczego niezbędnego do wykonania zabiegów agrotechnicznych.
6. Niepotrzebne koszty
Woda nie jest zasobem darmowym zatem jej nadmierne użycie podwyższa koszty. Ponadto, pompowanie nadmiernych dawek wody na pole generuje koszty związane ze zużyciem energii oraz eksploatacją i konserwacją infrastruktury irygacyjnej.
7. Marnotrawstwo wody
Wielu rolników do nawadniania wykorzystuje wody głębinowe, których zasoby odtwarzają się powoli. Ich nadmierna eksploatacja powoduje powstawanie tzw. leja depresyjnego, czyli obniżenie lustra wód podziemnych. Powoduje to pogorszenie dostępności wody zarówno dla rolnictwa jak i innych gałęzi gospodarki. Z kolei nadmierne podlewanie wodą z wodociągów może powodować spadki ciśnienia w sieci. W skrajnych przypadkach wody może zabraknąć do celów spożywczych i sanitarnych.
Chociaż dbałość o dostarczanie odpowiedniej ilości wody dla upraw jest kluczowa, to nadmierne nawadnianie niesie ze sobą wiele ryzyk i negatywnych konsekwencji. Warto podkreślić, że odpowiednie zarządzanie zasobami wodnymi w rolnictwie jest kluczowe zarówno dla rozwoju rolnictwa jak i ochrony środowiska. Dlatego rolnicy i producenci żywności powinni dążyć do efektywnego wykorzystania wody, unikając jej nadmiernego zużycia. To może być osiągnięte poprzez monitorowanie warunków wilgotnościowych i reakcji roślin oraz dostosowywanie nawadniania do lokalnych potrzeb upraw – proces ten znacząco usprawniają serwisy takie jak Irriget.com oraz inwestycje w technologie umożliwiające precyzyjne nawadnianie.
